1. Jaki Sąd jest właściwy w sprawach alimentacyjnych?

Zgodnie z art. 32 k.p.c. powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej, czyli małoletniego dziecka. Sprawy o alimenty rozpoznawane są przez sądy rejonowe, jako sąd I instancji. Jeżeli natomiast kwestia obowiązku alimentacyjnego jest elementem sprawy o rozwód, wówczas będzie rozstrzygana przez sąd okręgowy.

2. Czy obowiązek alimentacyjny musi być uregulowany jedynie w wyroku sądu?

Nie. Polski system prawny nie narzuca, aby zakres obowiązku alimentacyjnego był uregulowany wyłącznie poprzez rozstrzygnięcie sądu. Kwestia alimentacji może być przedmiotem umowy pomiędzy rodzicami dziecka, zarówno niesformalizowanej umowy ustnej, jak i umowy pisemnej. Zdarza się, że rodzice dziecka nie są skonfliktowani i darzą się wzajemnym zaufaniem – w takim wypadku wystarczy porozumienie między stronami, zawarte w formie ustnej, bądź pisemnej. W sytuacji kiedy nie udaje się wypracować porozumienia bądź relacje między stronami są napięte, konieczne jest skierowanie sprawy do sądu.

3. Czy to prawda, że gdy dziecko ukończy 18 lat, nie należą mu się już alimenty od rodziców?

Nieprawda. Prawo rodzinne nie przewiduje górnej granicy wieku dziecka, do której trzeba płacić alimenty, a po której przekroczeniu obowiązek ten ustaje. Kryterium, które decyduje o tym, czy rodzic ma płacić alimenty jest możliwość samodzielnego utrzymania się potomka.

4. Co w sytuacji, gdy w akcie urodzenia dziecka nie jest ujawniony ojciec? Czy matka dziecka może wystąpić z powództwem o alimenty na to dziecko?

Wówczas należałoby wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa wraz z jednoczesnym powództwem o alimenty. Należy pamietać, że aby móc zainicjować powództwo o alimenty na rzecz małoletniego dziecka, należy skonkretyzować stronę pozwaną. Tylko mężczyzna ujawniony w akcie urodzenia dziecka może być zobowiązany do łożenia na dziecko, dlatego konieczne jest ustalenie ojcostwa.

5. Czy dzieci pochodzące z małżeństwa są bardziej uprzywilejowane w dochodzeniu alimentów od dzieci pozamałżeńskich?

W polskim systemie prawa obowiązuje zasada równości wszystkich dzieci, co oznacza, że dzieci pochodzące z małżeństwa nie są bardziej uprzywilejowane w dochodzeniu alimentów niż dzieci pozamałżeńskie. Zakres obowiązków rodzica względem dziecka nie jest uwarunkowany tym, czy dziecko pochodzi z małżeństwa, czy też ze związku nieformalnego.

6. Czy matka pobierająca na dziecko świadczenie 500 plus, otrzyma mniejsze alimenty?

Nie. Sąd, zasądzając alimenty, nie może – zgodnie z art. 135 § 3 pkt 3 k.r.o., brać pod uwagę świadczenia 500 plus. Otrzymywanie przez rodzica sprawującego opiekę nad dzieckiem uprawnionym do alimentów świadczenia 500 plus, nie może mieć wpływu na ich wysokość.

7. Czy zakres kontaktów ojca z dzieckiem ma wpływ na wysokość alimentów?

Kontakty z dzieckiem mają istotne przełożenie na wysokość zasądzanych alimentów. Im większe zaangażowanie rodzica w życie dziecka, im większa częstotliwość kontaktów, spotkań z dzieckiem, tym większy wpływ tego czynnika na wysokość zasądzonych alimentów. Należy jednak pamiętać, że nie jest to jedyne kryterium – należy zestawić je z pozostałymi przesłankami determinującymi wysokość alimentów, tj. usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, a także możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego do alimentacji.

8. Czy matka dziecka może zabronić kontaktów ojcu, który nie płaci zasądzonych alimentów?

Nie. Nawet jeżeli zobowiązany nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego, matka dziecka nie może utrudniać czy uniemożliwiać realizacji kontaktów z dzieckiem. W wypadku, gdy zobowiązany nie płaci zasądzonych alimentów należy wówczas zainicjować postępowanie egzekucyjne, z całą pewnością nie należy blokować kontaktów rodzica z dzieckiem.

9. Co jaki czas można żądać podwyższenia alimentów?

Polski system prawa nie przewiduje żadnych wytycznych dotyczących minimalnego, czy też maksymalnego upływu czasu od ostatnio zapadłego prawomocnego orzeczenia. Jakiekolwiek zmiany związane z wysokością alimentów powinny być powiązane ze zmianą stosunków i sytuacji uprawnionego bądź zobowiązanego. Może się zdarzyć tak, że sytuacja uprawnionego bądź zobowiązanego ulegnie diametralnej zmianie już miesiąc po uprawomocnieniu się orzeczenia dotyczącego alimentów.

10. Czy jeżeli zobowiązany nie ma pracy to sąd nie zasądzi żadnych alimentów?

Nie. Zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego do alimentacji nie są tożsame z wysokością uzyskiwanego wynagrodzenia. Przez określenie „zarobkowe i majątkowe możliwości” rozumie się nie tylko dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz również te zarobki, które osoba zobowiązana do alimentacji może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i wykorzystaniu pełni swoich sił czy potencjału. Sąd winien wówczas zbadać dlaczego zobowiązany do alimentacji nie podejmuje pracy zarobkowej, jakie ma wykształcenie, dotychczasowe doświadczenie zawodowe, jak przedstawia się sytuacja na rynku pracy, jaki ma majątek oraz czy zobowiązany podejmuje starania w zakresie znalezienia pracy. Z całą pewnością, sam fakt bezrobocia zobowiązanego nie może być powodem do nieorzekania o alimentach, ale może w pewnych sytuacjach wpłynąć na wysokość alimentów.

Niniejszy artykuł nie stanowi wiążącej porady prawnej, albowiem takowa winna być dostosowana do indywidualnego stanu faktycznego.